ANALIZ EKONOMIKE
Kosova me rreth 2 milion banor sot perballet me nje problem shum te madh me mungesen e nje zhvillimi te hovshem ekonomik dhe pse ka pasur ndryshime pozitive per sa i perket normes se rritjes Ekonomike prap se prap Kosova mbetet prapa vendeve te rajonit per nga zhvillimi ekonomik .
Te gjith indikatoret mikro dhe makroekonomik tregojn qe Kemi nje rritje ekonomike shum te ngadalt mesatarisht 4.5 deri ne 6 % kur kjo vihet ne relacion me GDP e vendit ather lirisht mund te themi qe kosova po ngec ne zhvillimin ekonomik qe esht faktori me i rendesishem dhe per stabilitet shoqeror dhe politik ne nje vend perkatesisht ne Kosov.
Kosova dhe pse ka nje buxhet shum te vogel dhe nuk i plotson as kerkesat minimale te qytetareve prap se prap gjdo vit ka nje suficit qe i kalon 200 milion euro ket vit parashikohet te jet diku rreth 400 milion qka do te thot qe nuk ka nje planifikim dhe strategji te qart per zhvillim ekonomik dhe shoqeror.
Kosova sot ka nje defiqit shum te lart tregtar dhe nje mos efikasitet te rganizatave buxhetore .
Eksoprtet jan shum te uleta dhe ate shumica lend e par jo prodhime te gatshme ku dominon hekuri i pa perpunuar dhe produkte bujqesore sezonale dhe dia produkte tjera .
Importet e larta dhe te cilat ndikojn shum negativisht ne ekonomin e vendit sps mundesojn qe kapitali perkatesht Keshi te del jasht vendit e jo qe te mbetet ne vend e te ndikoi ne investime rritje ekonomike rritjen e te ardhurave per kok banori dhe nje qendrueshmeri financiare .
Pastaj Indikatoret Makroekonomik aproksimalisht tregojn qe kosova ka nje ekonomi shum te dobet nuk ka sektor te fuqishem ekonomik nuk ka ndoj sektor i cili esht konkurent ne ekonomin e tregut ne te cilin mund te mbeshtetet ekonomia e Kosoves ne te ardhmen.
Pastaj dhe pse ne kosov Viteve te fundit jan ngritur shum Biznese keto kryesisht jan ndermarrje sherbyese dhe jo prodhuese e qe prap mundeson ikjen e kapitalit jasht vendit.
Pastaj indikatoret mikroekonomik nuk jan aq te mir ndermarrjet ne Kosov perballen me shum probleme dhe me mbijetesen per shkak te disa politikave ekonomike jo shum te favorshem dhe qe i bejn ndermarrjet jo konkurente me ato ne rajon apo dhe brenda vendit.
Pastaj Mos efikasiteti i sistemit doganor ne veri kosves i humb miliona euro ne dit dhe qindra miliona gjat vitit.
Mos funksionimi i portes 1 dhe 3 ne kufirin me Serbin Buxhetit te kosves i shkaton humbje e milionave euro por kjo ka dhe anen tjeter shum negative sps mallrat te cilat futen kontraband prishin ekuilibrin dhe konkurencen lojale te ndermarrjeve per shkak qe disa behen me te favorizuara e disa duke mos Permbushur obligimet dhe ligjet per detyrime financiare behen me te favorizuara dhe u shkaktojn shum probleme ndermarrjeve qe permbushin obligimet ndaj administrates doganore dhe asaj tatimore.
Sistemi shum i dobt Gjyqesor dhe i korruptuar esht nje faktor qe ndikon ne ngecjen e zhvillimit ekonomik duhet ber reforma rrenjesore qe te reformohet i ter sistemi dhe te jet i pavarur dhe i pa korruptuar.
sistemi i prokurimit publik esht shum i dobet dhe i korruptuar dhe i atakuar nga Politika gjithnje sipas Hulumtimeve te bera dhe te cekura dhe ne raportin e progresit te komisionit Europian.
Infrastruktura ende e dobet dhe sidomos Energjetika .
Energjetika esht problem shum i madh per ekonomin dhe thithjen e investimeve.
blloqet shum te vjetruara Pa filtra Adekuat per mbroojtje te ambientit pastaj sistemi i transmisionit te energjis i kostit esht shum i vjetruar , mungesa e nje Lartperquesi me shqiperin i kapacitetit 400 kw pastaj nenstacione shum te vjetruara .
Sistemi i transmisionit Nuk mund te perballoi nje ngarkes me te lart se 850 Mega wat dhe nese do ket energji qe dmth qe nese konsumi rritet do ket reduktime pa marr parasysh dhe nese ka energji elektrike.
Kosova c apo KOSOVA e re me nje kapacitet prej 2000 mega wat esht akoma larg Si projekt i cili do te ndikonte shum pozitivish jo vetem per kosoven por do e bente Kosoven faktor te rendesishem energjetik ne rajon qe terthorazi do te thot do ndikonim dhe politikisht sps jan te nderlidhura .
Administrata jo efiqiente , duhet reformuar ne menyr qe te jet shum me efikase dhe jo siq esht tani jo profesionale dhe burokratike.
Te jet nje zingjir shum em efikas i sistemit te menagjimit nga posht lart., qe nenkupton secili te jep llogari jo vetem morale por dhe penale per detyrat dhe pergjegjsit e tija .qe sot nuk esht.
Nje propagandim me i fuqishme ne rajon dhe me gjer per Potencialin e Kosoves si nje vend i ri dhe joshjen e invesitorve potencial sps pa thithjen e investimeve nga jasht nuk mund te ket Zhvillim te hovshem ekonomik dhe zbutje te papunsis dhe mirqenie per popullsin.
Nga keto qe u ceken me lart lirisht mund te konkludojm qe Kosova dhe ekonomija e saj jan shum te brishta jo efikase nuk i pergjigjen kerkesave te qytetareve .
Kosova me te ardhura per kok banori Mund te krahasohet em shtetet e Afrikes nen sahariane qe esht shum brengosese.
Duhet hartuar nje strategji kombetare per zhvillimin ekonomik Hartimin e politikave te reja dhe Caktimi i sektorve me rendesi strategjike per vendin dhe atyre qe duhet dhen prioritet per zhvillim me te hovshem ekonomik .
Hartimi i nje strategjie njeit si ajo qe kryeministri Sali berisha beri en shtator 2006 Shqiperia 1 Euro.
Qe do mundesonte Investime nga jasht te kapitalit duke u lehtesuar invesitoreve lehtesira te ndryshme per te investuar dhe hapur vende te lira te punes.
Si perfundim mund te themi duhet nje angazhim maksimal i te gjith aktereve te shoqeris duke filluar nga institucionet qe te ndryshojm kete gjendje te krijojm nje baz ekonomike te qendrueshme sps vetem ne ket menyr me ekonomi te zhvilluar mund te zhvillohen dhe segmentet tjera te shoqeris dhe mund te jemi dhe faktor me ndikim ne rajon e me gjer .
shkruar nga Ecc. Fatmir KELMENDI nentor 2009
Kosova me rreth 2 milion banor sot perballet me nje problem shum te madh me mungesen e nje zhvillimi te hovshem ekonomik dhe pse ka pasur ndryshime pozitive per sa i perket normes se rritjes Ekonomike prap se prap Kosova mbetet prapa vendeve te rajonit per nga zhvillimi ekonomik .
Te gjith indikatoret mikro dhe makroekonomik tregojn qe Kemi nje rritje ekonomike shum te ngadalt mesatarisht 4.5 deri ne 6 % kur kjo vihet ne relacion me GDP e vendit ather lirisht mund te themi qe kosova po ngec ne zhvillimin ekonomik qe esht faktori me i rendesishem dhe per stabilitet shoqeror dhe politik ne nje vend perkatesisht ne Kosov.
Kosova dhe pse ka nje buxhet shum te vogel dhe nuk i plotson as kerkesat minimale te qytetareve prap se prap gjdo vit ka nje suficit qe i kalon 200 milion euro ket vit parashikohet te jet diku rreth 400 milion qka do te thot qe nuk ka nje planifikim dhe strategji te qart per zhvillim ekonomik dhe shoqeror.
Kosova sot ka nje defiqit shum te lart tregtar dhe nje mos efikasitet te rganizatave buxhetore .
Eksoprtet jan shum te uleta dhe ate shumica lend e par jo prodhime te gatshme ku dominon hekuri i pa perpunuar dhe produkte bujqesore sezonale dhe dia produkte tjera .
Importet e larta dhe te cilat ndikojn shum negativisht ne ekonomin e vendit sps mundesojn qe kapitali perkatesht Keshi te del jasht vendit e jo qe te mbetet ne vend e te ndikoi ne investime rritje ekonomike rritjen e te ardhurave per kok banori dhe nje qendrueshmeri financiare .
Pastaj Indikatoret Makroekonomik aproksimalisht tregojn qe kosova ka nje ekonomi shum te dobet nuk ka sektor te fuqishem ekonomik nuk ka ndoj sektor i cili esht konkurent ne ekonomin e tregut ne te cilin mund te mbeshtetet ekonomia e Kosoves ne te ardhmen.
Pastaj dhe pse ne kosov Viteve te fundit jan ngritur shum Biznese keto kryesisht jan ndermarrje sherbyese dhe jo prodhuese e qe prap mundeson ikjen e kapitalit jasht vendit.
Pastaj indikatoret mikroekonomik nuk jan aq te mir ndermarrjet ne Kosov perballen me shum probleme dhe me mbijetesen per shkak te disa politikave ekonomike jo shum te favorshem dhe qe i bejn ndermarrjet jo konkurente me ato ne rajon apo dhe brenda vendit.
Pastaj Mos efikasiteti i sistemit doganor ne veri kosves i humb miliona euro ne dit dhe qindra miliona gjat vitit.
Mos funksionimi i portes 1 dhe 3 ne kufirin me Serbin Buxhetit te kosves i shkaton humbje e milionave euro por kjo ka dhe anen tjeter shum negative sps mallrat te cilat futen kontraband prishin ekuilibrin dhe konkurencen lojale te ndermarrjeve per shkak qe disa behen me te favorizuara e disa duke mos Permbushur obligimet dhe ligjet per detyrime financiare behen me te favorizuara dhe u shkaktojn shum probleme ndermarrjeve qe permbushin obligimet ndaj administrates doganore dhe asaj tatimore.
Sistemi shum i dobt Gjyqesor dhe i korruptuar esht nje faktor qe ndikon ne ngecjen e zhvillimit ekonomik duhet ber reforma rrenjesore qe te reformohet i ter sistemi dhe te jet i pavarur dhe i pa korruptuar.
sistemi i prokurimit publik esht shum i dobet dhe i korruptuar dhe i atakuar nga Politika gjithnje sipas Hulumtimeve te bera dhe te cekura dhe ne raportin e progresit te komisionit Europian.
Infrastruktura ende e dobet dhe sidomos Energjetika .
Energjetika esht problem shum i madh per ekonomin dhe thithjen e investimeve.
blloqet shum te vjetruara Pa filtra Adekuat per mbroojtje te ambientit pastaj sistemi i transmisionit te energjis i kostit esht shum i vjetruar , mungesa e nje Lartperquesi me shqiperin i kapacitetit 400 kw pastaj nenstacione shum te vjetruara .
Sistemi i transmisionit Nuk mund te perballoi nje ngarkes me te lart se 850 Mega wat dhe nese do ket energji qe dmth qe nese konsumi rritet do ket reduktime pa marr parasysh dhe nese ka energji elektrike.
Kosova c apo KOSOVA e re me nje kapacitet prej 2000 mega wat esht akoma larg Si projekt i cili do te ndikonte shum pozitivish jo vetem per kosoven por do e bente Kosoven faktor te rendesishem energjetik ne rajon qe terthorazi do te thot do ndikonim dhe politikisht sps jan te nderlidhura .
Administrata jo efiqiente , duhet reformuar ne menyr qe te jet shum me efikase dhe jo siq esht tani jo profesionale dhe burokratike.
Te jet nje zingjir shum em efikas i sistemit te menagjimit nga posht lart., qe nenkupton secili te jep llogari jo vetem morale por dhe penale per detyrat dhe pergjegjsit e tija .qe sot nuk esht.
Nje propagandim me i fuqishme ne rajon dhe me gjer per Potencialin e Kosoves si nje vend i ri dhe joshjen e invesitorve potencial sps pa thithjen e investimeve nga jasht nuk mund te ket Zhvillim te hovshem ekonomik dhe zbutje te papunsis dhe mirqenie per popullsin.
Nga keto qe u ceken me lart lirisht mund te konkludojm qe Kosova dhe ekonomija e saj jan shum te brishta jo efikase nuk i pergjigjen kerkesave te qytetareve .
Kosova me te ardhura per kok banori Mund te krahasohet em shtetet e Afrikes nen sahariane qe esht shum brengosese.
Duhet hartuar nje strategji kombetare per zhvillimin ekonomik Hartimin e politikave te reja dhe Caktimi i sektorve me rendesi strategjike per vendin dhe atyre qe duhet dhen prioritet per zhvillim me te hovshem ekonomik .
Hartimi i nje strategjie njeit si ajo qe kryeministri Sali berisha beri en shtator 2006 Shqiperia 1 Euro.
Qe do mundesonte Investime nga jasht te kapitalit duke u lehtesuar invesitoreve lehtesira te ndryshme per te investuar dhe hapur vende te lira te punes.
Si perfundim mund te themi duhet nje angazhim maksimal i te gjith aktereve te shoqeris duke filluar nga institucionet qe te ndryshojm kete gjendje te krijojm nje baz ekonomike te qendrueshme sps vetem ne ket menyr me ekonomi te zhvilluar mund te zhvillohen dhe segmentet tjera te shoqeris dhe mund te jemi dhe faktor me ndikim ne rajon e me gjer .
shkruar nga Ecc. Fatmir KELMENDI nentor 2009
|
Kjo web faqe është e karakterit edukativ informativ po ashtu mund te gjeni dhe komente e analiza te ndryshme nga vendi, rajoni e me gjer.
|
|
|
|
Sot është:
|
|
